De aanslag op vrijdag 13 november 2015 in Parijs maakte mijn hart koud. Maar wat er vervolgens loskwam op sociale media, gaf weer een warm gevoel. Je zag: mensen die ik ken of volg, denken en voelen zoals ik. En daarnaast bekeek ik de sociale media in relatie tot ‘Parijs’ vanuit mijn vakinteresse.
Op de avond zelf, toen het nieuws over de Paris Shootings langzaam bekend werd en de nieuwsredacties op televisie in paniek grip probeerden te krijgen op het nieuws, greep ik – en velen met mij – dan toch maar weer naar Twitter.
Door te kijken naar de populaire hashtags, wisten we zo het nieuws op de bank eerder dan de televisiejournalisten. Een extreem akelige tweet van iemand uit muziektheater Bataclan, die in een paar woorden duidelijk maakte dat zich daar iets gruwelijks afspeelde. Twitteraars kregen het direct door.
Zelfs op vrijdagavond bij Pauw aan tafel zaten de gasten aan tafel met hun smartphone en tablet het laatste nieuws te volgen via Twitter. Dat leverde bizarre televisie op. Daar zul je als tv-redactie wat op moeten verzinnen.
Nationale Nederlanden vond het #GeenProbleem
Nationale Nederlanden had net een uitgelichte Twitter-campagne gepland met #GeenProbleem als hashtag. Dat betekent dat je bij de zoektermen bovenaan komt te staan. Je valt dan wel op, op zo’n moment. Vraag is of je zo’n campagne dan uit fatsoen moet uitschakelen. Zo stuurde de NS afgelopen maandag een vrolijke mail met ‘Ook zo’n zin in Parijs? 43 theatertips’. Was al voorgeprogrammeerd. Dat leert dus dat een persvoorlichter of contentmanager piketdienst moet draaien en dat soort campagnes kan uitzetten.
In de hitparade
Ook Facebook werd uiteraard een podium voor het delen van nieuws, emoties en meningen. En dan was er nog de Franse vlag die je over je portretfoto kon plakken om te benadrukken dat je een ‘meelever’ bent. De dagen na de aanslagen werden vooral via Facebook vele filmpjes en korte reportagestukjes gedeeld. Maar ook de band Eagles of Death Metal die speelde in Bataclan geraakte op slag een stuk bekender omdat hun optreden werd verstoord door een massamoordpartij. De door hen gecoverde Duran Duran-hit Save a Prayer werd op Facebook een uitzinnig vaak gedeelde clip en staat nu dus op nummer 1 in de UK-muziekparade. Duran Duran gaf meteen een statement dat ze de royalty’s die ze daaraan overhouden, schenken aan een vreedzaam doel, want sja, ongemakkelijke situatie om een hit in te scoren…
Razendsnel een logo wereldwijd via Instagram
En: meer dan 70 miljoen mensen betuigden hun medeleven met de Parijzenaren en hun slachtoffers via Instagram. In totaal waren er 430 miljoen interacties over ‘Parijs’ (posts, likes, commentaar) in de eerste 24 uur, in meer dan 200 landen. Ikzelf voelde toch ook dat ik aan mijn ‘Instabuddies’ moest laten weten dat ik ook meeleef, dus ik plaatste een videootje van een retro souvenir van de Eiffeltoren in een sneeuwbol. Hartstikke sentimenteel, natuurlijk. Maar ik kreeg wel likes en reacties en dat deed goed.
Ontwerper Jean Jullien’s Peace for Paris-logo werd razendsnel hét symbool, ook ver buiten Instagram, zeker nadat Instagram zélf dit beeld gebruikte op z’n officiële account dat door 114 miljoen mensen wordt gevolgd.
De meest gebruikte Instagram-hashtags waren #prayforparis #jesuisparis #prayersforparis #peaceforparis en #prayfortheworld. Naast de wat algemenere hashtags als #paris #france #peace #pray en #love. De meest gebruikte emoji’s waren die met de verdrietige gezichten en de gebroken harten, de Franse vlag en biddende handen. Bron: INK361
Nieuwe binnenkomer: live ‘homy’ tv-verslaggever
De echte binnenkomer op sociale media is Periscope. Op 6 juni dit jaar begreep ik dat deze app als nieuw sociaal medium kwam binnensijpelen, toen communicatieadviseur Rianne Schuurman bij de Jumbo in Groningen boodschappen wilde doen, maar die net op dat moment werd ontruimd vanwege een bommelding. Rianne pakte Periscope erbij en een instant live verslaggeefster was geboren. Volgers stroomden toe, ook mensen met opladers, zodat Rianne op de parkeerplaats bij de supermarkt door kon gaan met haar ‘live reports’ over de bommelding. Waar op zich weinig continu over te melden was, maar Rianne hield haar volgers stug op de hoogte.
Inmiddels heb ik op Periscope webinars bekeken, gezien dat er op een Bijenkorf-koopavond een fashionable verslaggeefster rondliep, meegemaakt dat de Kamer van Koophandel een poging deed op een bedrijvendag – wat iets aandoenlijk experimenteels had. Toch begreep ik de intentie en de mogelijkheden.
Maar nu. Bij de aanslagen in Parijs kwam ik via Periscope terecht bij de Nederlandse Chantal Hoogvliet die vanaf haar balkon in het 11e arrondissement verslag deed van ‘de gebeurtenissen’. Zij woont al 18 jaar in Parijs en heeft met haar ChantalTV, in feite haar mobieltje, afgelopen week talloze uitzendingen gemaakt voor rond de 70.000 volgers en miljoenen likes. Ze filmde op momenten dat ze wat tegenkwam, taferelen in de buurt. Vaak niet schokkend: de bloemen die werden neergelegd, de voor vrede biddende monnik. Chantal heeft slim gebruik gemaakt van de omstandigheden. Ze maakte zichzelf zo razendsnel tot een bekendheid. Toch: ze gaf ook dat heel ‘gewonemensen-inkijkje’ in wat daar momenteel bij haar om de hoek aan de hand is. Beelden en kennis waar we zo naar verlangen.
Sociale media, de impact
Wat viel me op? Dat mensen in sociale media troost vonden door het snelle persoonlijk contact, zodat ze verontwaardiging, vrees, medeleven, menselijkheid en saamhorigheid wereldwijd konden delen met bekenden en onbekenden. Ook: dat mensen via sociale media hun eigen mening probeerden te vormen, gedeeltelijk buiten de geijkte media om. En: dat door zo’n impactvolle gebeurtenis in ultrahoog tempo allerlei onbekende mensen, oude structuren, nieuwe middelen (en antieke hits) in het oog springen.
